Van verzorgingsstaat naar IKEA-model

Donderdagavond 15 maart 2018 was er in het gebouw van het Apostolisch Genootschap (hoek Brouwersdijk - Van Baerlestraat) het Debat in de Stad over de Participatiemaatschappij: Wanneer wordt omzien afzien? De PvdA was ook aanwezig: Cor van Verk, Inge Stevens, Diny Koster en ik.

Prof.dr. Margo Trappenburg gaf voor de aanwezig politici en belangstellenden een lezing over onze verzorgingsstaat. Zij stelde dat de klassieke verzorgingsstaat mooi is. Je betaalt belasting, je hebt recht op zorg, er is solidariteit met kwetsbare mensen en professionals hebben een baan.
Maar het werd te duur. Steeds meer mensen kregen toegang tot deverzorgingsstaat, de arbeidsmoraal werd losser en we gingen naar een hangmat samenleving.

Toen kwam de participatie samenleving, het IKEA-model. Je zorgt zelf. Je zorgt voor elkaar (kennissen, vrienden, buren, familie): omzien naar elkaar. Allemaal meedoen! Dat is een recept voor ellende, aldus Margo.
Politici - die dit systeem verzinnen - zijn alleskunners. Maar gewone burgers willen gewoon uitrusten 's avonds. Nu moet ineens iedereen van alles doen en kunnen: zorgen, werken, kinderen opvoeden, eigen talenten ontwikkelen, etc. Er komt steeds meer druk op aardige mensen die moeten participeren en die moeten zorgen. In plaats van belasting betalen voor professionele opvang. En kwetsbare mensen vinden het verschrikkelijk om verzorgd te worden door naasten.

Werken en zorgen voor elkaar is zwaar. Een zorgrelatie verpest je relatie.
Overbelasting van mantelzorgers is een feit.

Aan de hand van diverse stellingen konden de aanwezigen reageren.

Uiteindelijk was de omslag naar het IKEA-model een bezuinigingsoperatie. We zien nu de negatieve effecten van het IKEA-model: toename eenzaamheid en onveiligheid door langer zelfstandig thuiswonen, overbelaste mantelzorgers en toename verwarde personen.

De klassieke verzorgingsstaat zal niet zo gauw terugkeren vanwege de kosten. We moeten toe naar een Drees 2.0. Met betere zorg voor de kwetsbaren door zowel vrijwilligers als professionals en uitbreiding van de opvangmogelijkheden. Die balans moet beter. En de mantelzorgers moeten ontlast worden door langere dagopvang en bijvoorbeeld een paar dagen opvang in verpleegtehuizen voor de client. Veel mantelzorgers zijn eenzaam. Door de zorg voor hun naaste komen ze niet meer toe aan een eigen sociaal leven. Dat moet echt anders vind ik.