Drechtsteden in VPRO Tegenlicht: De nieuwe elite | zondag 24 oktober, 22.05 uur, VPRO, NPO 2

Waar Nederland achterloopt, ziet voorzitter Techniek Nederland deze regio als voorloper in de aanpak van technische beroepen. Zondag 24 oktober 2021, 22.05 uur op NPO 2, wordt het bezoek van Doekle Terpstra aan de Duurzaamheidsfabriek uitgezonden. 

Hoe komt het dat technische beroepen helemaal uit de mode zijn geraakt? Als samenleving hebben we door een obsessie naar verheffing veel waardevolle en onmisbare beroepen naar de achtergrond verbannen. Loodgieters en elektriciens verdienen goud geld, maar nog steeds is de waardering voor hun werk laag. In Nederland wordt nog onderscheid gemaakt tussen hoog en laagopgeleiden, maar de wal keert het schip. De toekomst ligt in handen van handwerkers en het lijkt erop dat de verandering van de werkvloer komt: de nieuwe elite.De politieke ambities zijn uitgetekend, Nederland moet in rap tempo verduurzamen om te kunnen voldoen aan de internationale afspraken. “We staan aan de vooravond van de grootste verbouwing van Nederland”, aldus Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland. Alleen de beloofde energietransitie loopt nu al immense vertraging op omdat we de technische mensen missen om het uit te voeren. De SER spreekt van een tekort van 20.000 tot 60.000 mensen. Hoe kan dat?

Doekle Terpstra legt de knelpunten van de Nederlandse energietransitie bloot. Het gebrek aan mensen is ontstaan door een politieke beslissing die twintig jaar geleden werd genomen op een congres in Lissabon. Het onderwijs is sindsdien ingericht op algemeen vormend onderwijs. Wie dat niet wil of kan, wordt daar op aangekeken. Hierdoor zijn waardevolle beroepen naar de achtergrond verbannen. Het lijkt soms wel of we de waarde van echt werk zijn vergeten terwijl een elektricien een stad in het donker kan zetten of het internet onklaar kan maken.

Maar de wal keert het schip. Vakmensen verdienen inmiddels goudgeld en zijn de nieuwe elite aan het worden. Mo Talbi, een loodgieter uit Gouda, heeft een omzet van zo’n vijfduizend euro per week. ‘Er is geen concurrentie’, vertelt hij ‘je hoeft niet bang te zijn dat iemand je klus afpakt.'

Socioloog Rinneke van Daalen deed jarenlang onderzoek op vmbo-scholen, waar 60% van onze kinderen naar toe gaat. Volgens haar wordt in Nederland nog steeds flink onderscheid gemaakt tussen hoog en laagopgeleiden terwijl het verschil tussen mbo en hbo helemaal niet zo groot is.

De veranderingen in de techniek gaan razendsnel. Loodgieter en elektricien zijn allang geen vieze beroepen meer en de vernieuwingen komen inmiddels ook vanaf de werkvloer. Zo werden de plannen om de fabriek en meestervervuiler Tata-steel te verduurzamen in gang gezet door Ruud Voorhuis, voormalig smelter bij de hoogovens en nu voorman bij FNV Tata. Terwijl de directie pleite voor CO2-opslag onder de zeebodem, en hiervoor lobbyde in Den Haag werd het vernieuwende plan van de FNV-Tata omarmd door milieuactivist Marian Minnesma en Donald Pols van Milieudefensie.

Volgens Doekle Terpstra kunnen we niet meer wachten. ‘We moeten stoppen met plannen maken en mensen opleiden om het te doen.’ In VPRO Tegenlicht een pleidooi voor het herwaarderen van vakmanschap in de samenleving.